ตำแหน่งการวัดที่เหมาะสมที่สุด สำหรับการ EQ ลำโพง

• พื้นที่การวัดให้ครอบคลุมมุมกระจายลำโพง ¼ ถึง ¾ ของความลึกของผู้ฟัง และอยู่ห่างจากกำแพง
• ตำแน่งการวางจะกระจายตามความกว้าง และความลึก หลายตำแหน่ง
• เมื่อลากเส้นจากแต่ละจุดเชื่อมกัน ต้องไม่มีเส้นใดเส้นหนึ่งขนานกับผนังด้านข้าง
• จำนวนการวางไมค์ขั้นต่ำ 8 ตำแหน่ง

การวัดสำหรับจูนระบบเสียง

จุดหมายในการจูนระบบเสียงคือ การเพิ่มประสิทธิภาพพื้นที่ในการฟังทั้งหมด แต่อย่างไรก็ตาม การ EQ ในสถานที่นั้น ๆ จะขึ้นอยู่กับการตอบสนองความถี่ที่วัดได้จากไมค์แต่ละตัว ซึ่งมีจำนวนที่จำกัด

เพื่อหลีกเลี่ยงความผิดพลาดในการ EQ สิ่งที่สำคัญคือ จะต้องรวบรวมชุดข้อมูล จากการวัดความถี่เสียงของไมค์ในตำแหน่งต่าง ๆ ซึ่งไมค์เหล่านั้นคือตัวแทนของผู้ฟัง โดยจุดมุ่งหมายคือ

• การเปลี่ยนแปลงเสียงเชิงพื้นที่ที่ราบรื่น ในการตอบสนองความถี่เฉลี่ย (Average)
• เปิดเผยรูปแบบการวางไมค์ ที่มีความเสถียรเชิงพื้นที่ ในการตอบสนองต่อความถี่แต่ละรายการ

คำแนะนำสำหรับการวัดหลายตำแหน่ง

พื้นที่การวัดเสียง

ควรจำกัดให้ครอบคลุมมุมกระจายลำโพง ภายในส่วนกลางของความลึกบริเวณรับฟัง และอยู่ห่างจากกำแพง

สิ่งนี้อธิบายแง่มุมในทางปฏิบัติเช่น การเข้าถึงพื้นที่ที่ง่ายในขณะทำการวัด นอกจากนี้ยังหลีกเลี่ยงความผิดปกติของข้อมูลที่ไม่สามารถ EQ ได้ ที่เกิดขึ้นจากเสียง Direct Sound รวมเข้ากับ Reflections ทำให้เกิด COMB FILTERS  ในแต่ละจุดที่ต่างกัน

จากตำแหน่งการวัดที่เหมาะสมที่สุด สำหรับการ EQ ลำโพง นี่คือเหตุและผล

เหตุใดจึงหลีกเลี่ยงพื้นที่ ¼ แรกของบริเวณรับฟัง

• Direct sound ความผิดปรกติอาจเกิดขึ้นใกล้กับลำโพง Line Source ขนาดใหญ่ โดนเฉพาะในความถี่ 250 Hz – 1000 Hz
• Room reflections การสะท้อนที่ผนังด้านหน้ามีความแปรปรวนมาก

เหตุใดจึงหลีกเลี่ยงพื้นที่ ¼ ท้ายของบริเวณรับฟัง

• Direct sound ความน่าเชื่อถือในการวัดลดลงเมื่อระยะทางเพิ่มขึ้น (ในพื้นที่ปิด Reflections จะมากกว่าเสียง Direct sound โดยเฉพาะในบริเวณท้ายห้อง)
• Room reflections ความแปรปรวนของการสะท้อนของผนังด้านหลัง

ทำไมไม่วัดใกล้ผนัง ?

• ทำการวัดห่างจากผนังอย่างน้อย 3 เมตร เพื่อหลีกเลี่ยงพื้นที่ ที่มีความผันแปรของเสียงสะท้อนในห้องมากที่สุด

แผนผังการวางไมค์วัดเสียง

ตำแหน่งวางไมค์ควรกระจายไปตามความลึก และความกว้างของพื้นที่การรับฟัง แนะนำให้ใช้การวางตำแหน่งไมค์แบบ “Zebra layout”

เหตุใดจึงต้องกระจายตำแหน่งการวัดในเชิงลึก

• Direct sound เป็นตัวแทนของความสมดุลของโทนเสียง โดยเฉลี่ยทั่วบริเวณผู้ฟัง
• Room reflections เป็นตัวแทนของการสะท้อนพื้น และเพดาน

เหตุใดจึงต้องกระจายตำแหน่งการวัดเป็นความกว้าง

• Direct sound เพิ่มความแม่นยำโดยคำนึงถึง การเปลี่ยนแปลงของมุมกระจายเสียงด้านข้าง Off-axis
• Room reflections เป็นตัวแทนของการสะท้อนผนังด้านข้าง ที่ขึ้นอยู่กับตำแหน่งภายในห้อง

หมายเหตุ: โดยทั่วไปควรหลีกเลี่ยง การวัดต่อกันที่มีตำแหน่งขนานกับผนังด้านข้าง เนื่องจากอาจก่อให้เกิดผลที่ผิดพลาด ซึ่งอาจนำไปสู่การตัดสินใจปรับแต่ง EQ ที่ไม่เหมาะสม

จำนวนตำแหน่งการวัด

แนะนำที่การวางไมค์ 8 ตำแหน่ง ซึ่งการใช้ตำแหน่งการวัดมากกว่า 8 แห่งนั้นไม่มีประโยชน์ และอาจทำให้การตัดสินใจปรับแต่งผิดพลาดได้ (Risk Factor)

ความแปรปรวนเชิงพื้นที่ของการสะท้อนที่รุนแรง

ภาพจำลองการสะท้อนที่รุนแรงภายในห้องฟัง เพื่อประเมินความสามารถของรูปแบบการวัดต่าง ๆ สำหรับเก็บข้อมูล โดยใช้แหล่งกำเนิดเสียงรอบทิศทาง และไม่มีการดูดซับที่ผนัง ดังนั้นความเข้มจากการสะท้อนจึงไม่ถูกจำกัด

Reference responses ของการสะท้อนที่รุนแรง

การตอบสนองเฉลี่ยของพื้นที่ สามารถวัดได้ ด้วยการสุ่มตัวอย่างแบบละเอียดภายในพื้นที่รับฟัง (ตำแหน่งการวัดที่วางไมค์ทุก ๆ เมตร) การตอบสนองเฉลี่ยนี้เรียกว่า Reference responses ซึ่งได้รับการประเมิน สำหรับการสะท้อนที่รุนแรงแต่ละครั้งภายในห้อง ที่มาจากพื้น เพดาน ผนังด้านหน้า ผนังด้านหลัง หรือผนังด้านข้าง

Reference responses เหล่านี้ทำหน้าที่เป็นเป้าหมาย ในการประเมินผลจากการวัดเสียงในรูปแบบต่าง ๆ

Reference responses การตอบสนอง Magnitude เฉลี่ยในพื้นที่ครอบคลุมลำโพง (ด้านบน) และ ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) แสดงถึงความแปรปรวนของข้อมูล ที่เกี่ยวข้องในตำแหน่งการวัดต่าง ๆ

การกำหนดตำแหน่งการวัดรูปแบบต่าง ๆ

รูปแบบการวัดมีการตั้งจำนวนตำแหน่งการวัด 4, 6, 8 หรือ 12 ตำแหน่ง และ 3 รูปแบบที่มีลักษณะการวางไมค์ต่างกัน

• แบบ line ตำแหน่งทั้งหมดอยู่บนเส้น On-Axis ของลำโพง
• แบบ IntersecLines การรวมกันของ On-Axis และ Off-Axis ของมุมกระจายเสียงลำโพง
• แบบ Zebra การกระจายตำแหน่งที่กว้างขึ้น โดยกระจายไปทั่วทั้งความลึก และความกว้างของพื้นที่การวัด

ปัจจัยความเสี่ยง (RISK FACTOR)

ปัจจัยเสี่ยงคือ เกณฑ์การประเมินที่ใช้เปรียบเทียบ ในการกำหนดรูปแบบ และตำแหน่งการวัด โดยเน้นไปในความเสี่ยง ที่จะนำไปสู่การตัดสินใจปรับแต่ง EQ ที่ผิดพลาด โดยใช้ข้อมูล รูปแบบการวัด, Reference response และ ค่าเบี่ยงเบนมาตราฐาน (Standard deviation)

ข้อผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นในการตอบสนองความถี่ ยิ่งการวัดระหว่างตำแหน่งมีความสอดคล้องกันมากเท่าใด ยิ่งทำให้มีโอกาสเกิดข้อผิดพลาดมากขึ้นในการตอบสนองต่อความถี่ RISK FACTOR ตัวเลือกนี้จัดทำขึ้นเพื่อ สะท้อนความเสี่ยงในการตัดสินใจปรับแต่ง EQ

ยิ่ง RISK FACTOR สูงเท่าใด ความเสี่ยงในการตัดสินใจปรับจูนก็จะยิ่งมากขึ้นเท่านั้น

ในทางคณิตศาสตร์ ปัจจัยเสี่ยง RF(f) สามารถอธิบายได้ดังนี้:

RF(f) = MRE(f) [1 / (1 + STD_config (f)) ]

โดยที่

MRE(f) คือ ข้อผิดพลาดในการตอบสนอง Magnitude ระหว่างรูปแบบการวัดภายใต้การทดสอบ กับ Reference response

STD_config (f) คือค่า Standard deviation ของรูปแบบการวัดภายใต้การทดสอบ

ตัวอย่างพื้นที่ความถี่ที่เกี่ยวข้องกับปัจจัยเสี่ยง ความถี่ต่ำ กลาง และสูง สำหรับรูปแบบการวัดที่กำหนด

Maximum Risk Factor จะคำนวณในช่วง 20Hz – 1kHz สำหรับแต่ละรูปแบบการวัดภายใต้การทดสอบ แล้วนำมากำหนดค่าต่าง ๆ เพื่อทำให้เกิดความเสี่ยงน้อยลง สำหรับการตัดสินใจปรับแต่ง EQ ที่ไม่ถูกต้อง

สรุปไมค์จูนเสียง ตำแหน่งการวาง

Zebra layout คือ รูปแบบการวาง ไมค์จูนเสียง ที่มีความน่าเชื่อถือ เพื่อนำข้อมูลที่ได้มาเฉลี่ยสำหรับ Equalizer ระบบเสียงอย่างแม่นยำ ในปัจจุบันโปรแกรมวัดเสียง สามารถวัดได้หลาย ๆ ตำแหน่งพร้อมกัน และแสดงกราฟค่าเฉลี่ยได้แบบ Real time ทำให้เป็นเรื่องที่ง่ายอย่างยิ่งต่อการจัดการ ยกตัวอย่างเช่น Smaart V8 – V9 เป็นต้น

ขอบคุณบทความจาก l-acoustics