วิธีใช้มิกเซอร์อนาล็อก

ในบทความนี้ จะทำให้ผู้ที่กำลังสนใจการมิกซ์เสียงรู้จัก วิธีใช้มิกเซอร์อนาล็อก  ซึ่งมีหลักการพื้นฐานในหลาย ๆ ด้าน ที่คล้ายคลึงกันในแต่ละแบรนด์ ซึ่งหากได้เรียนรู้จะทำให้สบายใจได้ว่า ไม่ว่าต้องใช้งานบอร์ดแบรนด์หรือรุ่นไหนก็ตาม จะเข้าใจได้อย่างไม่ยาก โดยพื้นฐานที่ต้องเรียนรู้ จะมีรายละเอียดดังต่อไปนี้

ตำแหน่งในมิกเซอร์ (Mixing Console Layout)

Input & Output (I/O)

ในมิกเซอร์จะพบอินพุตและเอาต์พุตได้ที่ด้านบน หรือด้านหลังของมิกเซอร์ และนี่คือส่วนที่ต้องเชื่อมต่ออุปกรณ์อินพุต อย่างเช่น ไมโครโฟน, เครื่องดนตรี และอุปกรณ์เอาต์พุตอย่างเช่น ลำโพง PA, มอนิเตอร์

Input Channel Strips 

ที่ด้านซ้ายของมิกเซอร์ จะพบกับแถวในแนวตั้ง ประกอบด้วยลูกบิด ปุ่ม และเฟดเดอร์ โดยในแต่ละแถว จะแสดงถึงสัญญาณเข้าแต่ละช่อง เห็นได้ว่ามิกเซอร์ตัวนี้มีช่องโมโน 6 แถว และช่องสเตอริโออีก 3 แถว

Master Section

ที่ด้านขวาของมิกเซอร์ จะพบกับส่วนหลัก ที่ช่วยในการควบคุมเอาต์พุต โดยมีในส่วน เฟดเดอร์ Main/Master, เฟดเดอร์ Bus/Group และลูกบิด Aux Master

Input & Output

Output

ขั้นตอนแรกในการตั้งค่าพื้นฐาน คือการเชื่อมต่อเอาต์พุตของมิกเซอร์ เข้ากับอุปกรณ์ระบบเสียง ยกตัวอย่างเช่น เพาเวอร์แอมป์ หรือลำโพง Active โดยเชื่อมต่อจากช่องเอาต์พุตทางด้านซ้าย (L) และขวา (R) ของมิกเซอร์ ระดับของเอาต์พุตเหล่านี้ ถูกควบคุมโดย Main/Master Fader ซึ่งมักจะอยู่ทางด้านขวาของมิกเซอร์

ในกรณีต่อไป ถ้าต้องการเพิ่ม เอาต์พุต เพื่อป้อนไปยังมอนิเตอร์บนเวที สำหรับให้นักดนตรีบนเวทีได้ยินตัวเองเล่น ให้ต่อช่อง Aux โดยระดับของเอาต์พุต Aux แต่ละช่อง จะถูกควบคุมโดยลูกบิด Aux Master โดยตัวอย่างนี้จะใช้ 2 Aux

Input

ต่อมาจะต้องเสียบแหล่งสัญญาณเสียงเข้าช่องอินพุต เพื่อให้มีสัญญาณเสียงส่งไปยังปลายทางต่าง ๆ

มิกเซอร์ตัวนี้มี 6 ช่องที่รับสัญญาณ Line หรือ Mic ทีนี้เสียบไมโครโฟนไดนามิกสำหรับร้อง เข้าไปในช่องที่ 1  ต่อมาเสียบช่องที่ 2 สำหรับไมโครโฟนคอนแดนเซอร์ เพื่อใช้กับกีต้าร์อะคูสติก ทั้งคู่เชื่อมต่อผ่านสายสัญญาณหัว XLR

ต่อมาเชื่อมต่อสายสัญญาณ TS ช่อง 3 และ 4 ด้วยกีต้าร์และเบสไฟฟ้า ช่อง 5 และ 6 ใช้สำหรับกลองไฟฟ้าผ่าน Direct box ช่อง XLR

สุดท้ายสามารถใช้ 1 ใน 3 ช่อง ST เพื่อเชื่อมต่อกับ Smart Phone โดยสายที่ใช้ด้านหนึ่งเป็นหัว 3.5 มม. สำหรับ Smart Phone และอีกด้านแยกเป็นหัว TS จำนวน 2 หัว สำหรับมิกเซอร์

Insert

ในมิกเซอร์บางตัว อาจมีช่อง Insert สำหรับเชื่อมต่อกับอุปกรณ์ภายนอก เข้าไปในสัญญาณได้ โดยใช้สายที่เป็นหัว TRS ต่อเข้ากับมิกเซอร์ มิกเซอร์จะส่งสัญญาณออกไปที่ขั้วต่อ TS ตัวใดตัวหนึ่ง เพื่อเชื่อมต่อกับอุปกรณ์ภายนอก และส่งสัญญาณกลับไปยังแถวช่องสัญญาณ

Direct Out

สัญญาณที่ออกมาจากช่อง Direct Out จะไม่ได้รับผลกระทบจากการปรับแต่งค่าต่าง ๆ ที่ทำบนบอร์ดมิกเซอร์ Direct out ทำหน้าที่ส่งสัญญาณไปยังอุปกรณ์บันทึกเสียงแบบ Multitrack ที่อยู่ภายนอก เพื่อให้สามารถมิกซ์เสียงเหล่านั้นได้ในภายหลัง และแทร็คที่บันทึกไว้ จะไม่ได้รับผลกระทบจากสิ่งที่มิกซ์ในการแสดงสด

Channel Strips

มิกเซอร์เหล่านี้ ให้การควบคุมอย่างไร กับสัญญาณอินพุตแต่ละเสียง

Phantom Power

ที่ด้านบนของช่อง อาจเห็นสวิตช์เปิด / ปิด Phantom ซึ่งมีไว้สำหรับ ไมโครโฟนคอนเดนเซอร์ หรืออุปกรณ์อื่น ๆ ที่ต้องใช้ไฟจากภายนอกในการทำงาน ส่วนไมโครโฟนไดนามิกไม่ต้องใช้ ดังนั้นจากตัวอย่างด้านบน จะต้องกด Phantom Power ที่ช่อง 2

แต่ในมิกเซอร์บางตัวจะมีสวิตช์ Phantom Power เพียงตัวเดียว ที่ควบคุม Phantom Power สำหรับ ๆ ทุกช่อง

Fader

ที่ด้านล่างของแถวแต่ละช่อง จะพบ Fader และปุ่มสำหรับกำหนดเส้นทางสัญญาณต่อไป

ถ้าต้องการกำหนดสัญญาณทั้งหมดไปที่ลำโพงหลัง จะต้องกดปุ่ม ST, L-R หรือ Main บนช่องอินพุตทั้งหมด และเลื่อน Main Master Fader ขึ้นที่ 0 dB เพื่อให้สัญญาณที่ส่งออกจาก Fader ถูกส่งต่อไปยังเอาต์พุต และชุดลำโพง

หรืออาจกดแยก Bus/Group 1/2 สำหรับแยกสัญญาณไปยัง Output อื่น ๆ ยกตัวอย่างการใช้มิกเซอร์บอร์ดเดียว ในการความคุม 2 ห้องที่ใช้งานแยกจากกัน หรืออาจใช้จัด Bus/Group เพื่อแยกกลุ่มเสียงออกจากกัน แล้วกลับมารวมสัญญาณที่ Main สำหรับจัดกลุ่ม Balance สัญญาณ โดยกด ST, Main หรือ LR ที่ Bus/Group โดยมิกเซอร์ขนาดใหญ่ อาจมี Bus/Group อยู่เป็นจำนวนมาก

ข้อควรจำ Main Master Fader จะควบคุมระดับของเอาต์พุตหลัก แถวช่องอินพุตแต่ละอินพุตก็จะมีเฟดเดอร์ด้วย เฟดเดอร์อินพุตหล่านี้ กำหนดระดับสัญญาณที่ส่งไปยัง Main Master Fader อีกที เป็นการที่ดีที่จะเริ่มด้วยการวาง Fader ไว้ที่ 0 dB

เนื่องจาก Fader ทำงานในระดับลอการิทึม การขยับจะเป็นเพียงการปรับเล็กน้อย ในบริเวณรอบ ๆ เครื่องหมาย 0 dB และจะเป็นการปรับที่มากขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อออกห่างจาก 0 dB ลงมา การทำงานช่วง 0 dB จะช่วยให้ควบคุมระดับสัญญาณได้ง่ายที่สุด

Solo / PFL

หากต้องการฟังเฉพาะอินพุตผ่านหูฟัง สามารถเชื่อมต่อหูฟังกับมิกเซอร์ แล้วกดปุ่ม Solo หรือ PFL บนช่องสัญญาณอินพุตนั้น ๆ PFL ย่อมาจาก Pre Fader Listen ดังนั้นการกดปุ่มดังกล่าว จะช่วยให้สามารถฟังอินพุตนั้น ๆ ได้ โดยไม่ต้องคำนึงถึงตำแหน่งของ Fader

Mute

ปุ่มสำหรับปิดเสียง ซึ่งจะหยุดเสียงทั้งหมดในอินพุตที่กด

Hi-Z

กดเพื่อใช้ช่องสัญญาณขาเข้า กับอุปกรณ์ High Impedance อย่างเช่น กีต้าร์, เบส เพื่อสัญญาณเสียงที่ครบถ้วน โดยไม่ต้องต่อผ่าน Direct Box

Preamp

เมื่อกำหนดเส้นทางทั้งหมดของสัญญาณ เข้าไปยังลำโพงหรือหูฟังแล้ว สิ่งแรกที่ควรทำคือ การปรับ Gain ของปรีแอมป์

ปุ่มนี้จะกำหนดอินพุตของแหล่งเสียง แนะนำให้ปรับ Gain ตามความดังอินพุตที่ต้องการ ขณะที่ยังคง Fader และ Master ไว้ที่ 0 dB เมื่อเริ่มบิด Gain จะค่อย ๆได้ยินเสียงผ่านลำโพง  และเห็นการทำงานของมิเตอร์ หากการทำงานของมิเตอร์น้อยมาก แต่ได้เสียงที่ดังเกินไป แนะนำให้แก้ไขโดยลดเครื่องขยายเสียง แทนที่จะแก้ไขด้วยการปรับลด Master Fader

PAD

ช่วยให้ลดทอนอินพุตได้ถึง 26 dB ขึ้นอยู่กับมิกซ์ที่ใช้ มีประโยชน์เมื่อต้องเจอกับเครื่องดนตรีที่เสียงดังมาก ๆ เช่นกลองสแนร์ หรือไมค์ที่มีความไวสูง

High Pass Filter (HPF)

มิกเซอร์มีตัวกรองให้ความถี่สูงผ่าน โดยใช้คำว่า HPF หรือ Low Cut บนมิกเซอร์ HPF จะลดความถี่ทั้งหมดที่ต่ำกว่าความถี่ที่บอกไว้ เช่น HPF 80 Hz คือลดความถี่ที่ต่ำกว่า 80 Hz ลงไป

Compressor (COMP)

ทำหน้าที่ควบคุมระดับความแรงของสัญญาณเสียง ทำงานโดยการบีบอัด หรือกดระดับสัญญาณเสียง ทำให้สัญญาณที่ได้มีความนิ่งมากขึ้น

Equalizer

ส่วน EQ ในแถวนี้จะใช้ 3 แบรนด์ ได้แก่ สูง, กลาง และต่ำ มิกเซอร์บางตัวก่อนใช้ต้องกดปุ่ม EQ IN

EQ ความถี่สูง และต่ำ ของมิกซ์ตัวนี้ เป็นความถี่แบบกำหนดไว้แล้ว หมุนตามเข็มนาฬิกาจะเร่งย่านความถี่นั้น ๆ และหมุนทวนเข็มนาฬิกาจะลดย่านความถี่นั้น ๆ

ส่วนปุ่มกลางจะสามารถเลือกความถี่ที่ต้องการปรับได้ เมื่อเลือกความถี่ได้แล้ว ปุ่มด้านล่างจะกำหนดว่าจะเพิ่ม หรือลดความถี่ที่เลือก

Aux Sends

ในตัวอย่างข้างต้น จะมี 2 Aux เอาต์พุตสำหรับส่งไปยังลำโพง เพื่อการได้ยินของนักดนตรี คือ Aux 1 และ Aux 2

เมื่อ Aux ที่ต้องการส่ง อยู่ในแถวสัญญาณอินพุต แน่นอนว่าสามารถระบุได้ว่า ต้องการให้แหล่งเสียงใด ออกไปทางเส้นทางไหน มากน้อยเท่าไร (ตรวจสอบว่า Aux master ได้ถูกบิดแล้วอยู่ที่ 0)

มอนิเตอร์บนเวทีของนักร้อง เชื่อมต่อกับ เอาต์พุต Aux 1 ทีนี้จะส่งไมค์นักร้อง และเสียงเครื่องดนตรีไปหานักร้อง ต้องบิด Aux 1 ที่ช่อง 1 – 6

ส่วนมอนิเตอร์สำหรับนักดนตรี อยู่ที่เอาต์พุต Aux 2 ทีนี้จะส่งไมค์นักร้อง และเสียงเครื่องดนตรีไปยังนักดนตรี ต้องบิด Aux 2 ที่ช่อง 1 – 6

เมื่อความต้องการเสียงของนักร้องและนักดนตรีต่างกัน การบิด Aux ของแต่ละช่องจะไม่เท่ากัน ในระบบที่ใหญ่ขึ้น จะสามารถแยก Aux ของนักดนตรีแต่ละคนออกจากกันได้ ตามความต้องการ

Pre/Post

จะกำหนดว่าสัญญาณจะได้รับผลกระทบจาก Fader ของช่องหรือไม่

Pre หมายถึง สัญญาณก่อนถึง Fader ซึ่งจะไม่ได้รับผลกระทบจาก Fader นิยมใช้ส่ง Aux สำหรับมอนิเตอร์บนเวที

ส่วน Post หมายถึง สัญญาณหลัง Fader ซึ่งจะได้รับผลกระทบจากการเพิ่มลดของ Fader นิยมใช้สำหรับเอฟเฟกต์เสียง เพื่อให้เสียงเอฟเฟกต์เพิ่มลดตาม Fader ของช่องนั้น ๆ

Pan

หากมีลำโพง 2 ใบ ซ้ายและขวา ปุ่มหมุน Pan บิดไปทาง L เสียงจากแหล่งสัญญาณจะไปทางซ้าย ส่วนบิดไปทาง R เสียงจากแหล่งสัญญาณจะไปทางขวา และถ้าไว้ตรงกลาง สัญญาณเสียงจากลำโพง LR จะเท่ากัน ได้มิติเสียงที่อยู่ตรงกลาง

มิกเซอร์อนาล็อกบางตัว จะสามารถส่ง Aux ใด Aux หนึ่ง สำหรับส่งสัญญาณ Aux Send ไปผสมกับเอฟเฟกต์ที่อยู่ภายนอก แล้วกลับมาที่ช่อง Aux Return ในปัจจุบันเพื่อความสะดวกสบาย มิกเซอร์อนาล็อกถูกสร้างให้มีเอฟเฟกต์ในตัว และยังสามารถส่งเอฟเฟกต์กลับไปยังมอนิเตอร์ได้ทาง FX TO AUXES

สรุป วิธีใช้มิกเซอร์อนาล็อก

ในการกำหนดเส้นทางสัญญาณเสียงแบบอนาล็อกมิกเซอร์ ถูกก้าวข้ามไปสู่ยุคดิจิตอลมิกเซอร์ ที่มีความยืดหยุ่นมากกว่า ถึงกระนั้น การเรียนรู้จากบอร์ดอนาล็อกจะทำให้แม่นเรื่องการกำหนดเส้นทาง นำไปสู่รูปแบบการคิดที่หลากหลายมากขึ้น เมื่อใช้บอร์ดดิจิตอลนั่นเอง

อ่านบทความ Live Sound ทั้งหมด