ต้าย เสฏฐวุฒิ สิงห์คาร (Setthawut Singkhan) Live Sound Engineer Paradox

“เทคนิคนี้เป็นวิธีง่าย ๆ ในการย่อประสบการณ์ แทนที่จะเรียนรู้ด้วยการลงมือทำเองทั้งหมดตั้งแต่แรก” เป็นเคล็คลับในการฝึกของ ต้าย เสฏฐวุฒิ สิงห์คาร ซาวด์เอ็นจิเนียวง Paradox ที่ทำให้สามารถพัฒนาตัวเองได้อย่างรวดเร็ว ในระยะเวลาอันสั้น ส่วนวิธีการดังกล่าวจะเป็นอย่างไร ? ไปติดตามได้ที่บทสัมภาษณ์กันเลย

เป็นคน Live Sound มาเลย หรือทำ Studio มาก่อน

เดิมที่แล้วทำงาน Studio มาก่อน สุดท้ายพอได้ทำ Live Sound ทำไปเรื่อย ๆ ก็หวนกลับไปทำ Studio ไม่ได้แล้ว คือไม่ค่อยมีเวลา บางทีพอได้ลองกลับไปทำ สมมุติว่าจะอัดร้อง ต้องตั้งไมค์ ทำนู่นทำนี่ ปาไปจะตี 3 อยากกลับบ้านแย่แล้ว

ส่วนงาน Live Sound จะได้ลุ้นอยู่ตลอดเวลา อย่างอันนี้เสร็จรึยัง อันนั้นต่อรึยัง ไม่ได้ทำแบบวน Loop ต้องบริหารทั้งคนทั้งเวลา เป็นมากกว่าแค่การมิกซ์เสียง ตอนนี้ก็เลยไม่ได้ทำงาน Studio แล้ว แต่ก็มีน้องส่งงานมาให้มิกซ์บ้าง เล็ก ๆ น้อย ๆ

จุดเริ่มต้น

เราเป็นคนครึ่ง ๆ คืออยู่สมุทรสาคร และก็อยู่กรุงเทพด้วย ตอนประมาณ ม.1 พ่อเพื่อนคนหนึ่งเขามีวงดนตรีลูกทุ่ง เป็นวงงานเลี้ยง ทีนี้บ้านเขาก็มีทุกอย่าง เครื่องดนตรี เครื่องเสียง ลำโพง ตอนนั้นอยากเล่นดนตรี บ้านเพื่อนก็มีอุปกรณ์สถานที่ให้เล่น ให้ซ้อม พอได้ไปซ้อมมันก็มากกว่านั้นแล้ว คือ ต้องต่อเอง เพราะจะมีแต่ของไว้ให้ และห้องเขาก็ไม่ได้เป็นห้องซ้อมดนตรี ถ้าจะซ้อมต้องไปยกของในโกดังออกมาเอง ก็ได้ต่อมิกซ์ และได้รู้จักกับอุปกรณ์เสียงต่าง ๆ

ก้าวถัดมา

ก็ยังเป็นเพื่อนคนเดิม แต่ตอนนี้อยากเป็นศิลปินละ คือก็ไม่เข้าใจหรอก แต่คิดว่าน่าจะได้ พอขึ้น ม.4 ก็เริ่มพยายามลองอัดแยก Track โดยจะไปห้องซ้อมดนตรีที่เขาอัดแยกได้ อยู่แถวจันทร์เกษม ตอนนั้นเรียนอยู่ โรงเรียนวัดสุทธิวราราม กทม มันก็ไกลเพราะต้องเดินทางจากยานนาวา

ทีนี้ก็เช่าทั้งห้องซ้อมและห้องอัด สมมุติว่าเช่าห้องอัด 600 บาท/ชั่วโมง ก็เช่า 2 ชั่วโมงพอ เพื่ออัดกลองอย่างเดียว ได้ไฟล์กลองมาแล้ว 8 Track หรืออะไรก็ตาม ทีนี้เหลืออัดเบส กีต้าร์ ไม่ต้องอัดห้อง 600 ก็ได้ มาเช่าห้อง 120 บาท/ชั่วโมง แล้วก็ยกโน๊ตบุ๊ค และ Audio Interface มาอัดเอง ก็เลยเริ่มเข้าใจ “เราก็ทำเองก็ได้นี่หว่า”

ครั้งไหนที่ตัดสินใจว่าต้องจริงจังได้แล้ว

เป็นตอนเรียนมหาวิทยาลัย ตอนนั้นคิดว่าจะเรียนที่ไหนดี ครั้งแรกสอบที่ ม.มหิดลก็ติดเลย แต่ว่าค่าเทอมสูงมาก ที่บ้านบอกไม่ไหวจริง ๆ เลยลองไปสอบ ม.รังสิตดู ชื่อเทคโนโลยีดนตรี (Music Technology)

ตอนนั้นไม่รู้ว่าคืออะไรเลย แต่เห็นว่าเกี่ยวกับดนตรี ก็เลยเลือกเรียน ม.รังสิต ค่าเทอมก็ถูกลง ทำให้มีเหลือเงินมาซื้ออุปกรณ์ต่าง ๆ เช่น Mac, Audio Interface แต่ถ้าเรียน ม.มหิดลจะตึงมาก แบบไม่สามารถซื้ออะไรได้อีกแล้ว

ต่อมาได้เจอกับรุ่นพี่คนหนึ่ง ซึ่งตอนนั้นไม่ได้สนใจ Live sound เลย  “โห่ว!! ไร้สาระ แดดร้อน 555” เพราะเคยไปปีนติดไฟ เกือบตกมาตาย จากเมื่อก่อนสนุก กลายเป็น Live Sound นี่ไม่มองเลย และจะจริงจังกับทาง Studio นี่แหละชอบ

ทีนี้มหาลัยมีวงอองซอม วงไปเล่นแล้วรุ่นพี่ก็ไปอัดเสียง เลยขอไปดูด้วย หลัง ๆ ก็เริ่มติดตามไปอัดเสียง live sound ก็ได้เงินมาเล็กน้อย จนได้มาเจอพี่คนหนึ่ง เขาติดต่อมา ตอนนั้นก็มีวงด้วย เขาจะขอให้เอาวงมาอัดเสียงให้ ก็คือโปรเจคจบของที่คณะ จะต้องทำเพลงด้วย ในสาขาที่เรียนจะเป็น Music Production and Sound engineer คือ 50% เรียนทำเพลง ขั้นตอนการทำ MV และอีก 50% เรียนเกี่ยวกับ Sound Engineer ก็เรียนพวกเทคนิค Recording ,Mixing ,วิศวกรเสียง

กลายเป็นพี่คนนี้จะทำโปรเจคจบ และเอาวงที่ทำอยู่มาร่วมกันทำเพลง เพราะเขาแต่งเพลงไว้อยู่แล้ว พูดง่าย ๆ คือหาวงไว้ทำวิทยานิพนธ์ เพื่อที่จะสร้างเพลงขึ้นมา สุดท้ายก็ไปสนิทกันทางอื่นซะแล้ว วิทยานิพนธ์ก็กลายเป็นลืมไปเลย 555 พี่เขาทำซาวด์อยู่ Smallroom เขาก็ชวนทำด้วยกัน คือเราก็ขอเขาไปดูว่ามันเป็นยังไง แล้วก็ถูกชวนมาทำ Technician แต่ก่อนหน้านั้นคุยกันว่าอยากทำ Supply พี่คนนี้เลยเป็นทั้งมือซาวด์ใน Live Sound และยังเป็น Supply ด้วย สุดท้ายก็ได้ทำด้วยกัน ตอนนั้นก็เลยเริ่มเข้ามาทำ Live Sound และจริงจัง

ต่อมาพี่คนนี้ได้ฝึกงานที่ Karma Sound Studio แล้วทีนี้ก็มีโปรเจคหนึ่งที่รีบ ก็เลยมาช่วย เป็นโอกาสที่ดีที่จะได้เห็นการทำงานจริงของฝรั่ง ก็เลยรู้ว่าทำสตูดิโอก็สนุกดี เป็นจุดที่จริงจังมากกับสตูดิโอ หลังจากนั้นก็อินไปเลย ว่าต้องมีห้องอัดของตัวเอง ก็ไปทำห้องอัดเล็ก ๆ อยู่ ทำเล่น ๆ จนสุดท้ายช่วงหนึ่งพี่เขาทำ Live sound มากกว่า เลยตามเขาไปเรื่อย ๆ

ลืมไปบอกชื่อได้ พี่เขาชื่อพี่วิน ตอนแรกเขาทำวง สมเกียรติ ตอนนี้ทำวงเมทัลไทยที่ทัวร์ต่างประเทศ ชื่อ Defying Decay ซึ่งพี่วินเป็นคนที่ทำให้เราเป็นเราในส่วนหนึ่ง เรียกว่า 50 เปอร์เซ็นเลย ก็คือเรียนรู้จากเขาทุกอย่าง ทั้งวิธีคิด การบริหารคน ก็เลยกลายเป็นจริงจังจากพี่วินนี่แหละ เหมือนเขาก็บิ้วด้วยว่า มึงต้องเอาได้แล้วนะ ก็เลยจริงจังตั้งแต่ตอนนั้น

บอร์ดตอนนั้นเป็น M32 จำได้เลยว่าทำในหูอย่างเดียวเลย คือทำโทนทำอะไรทุกอย่างในหูหมดเลย ไม่เปิด PA เลย คิดว่าเปิดมาทีเดียว ตึ้ม มันต้องได้ สุดท้ายพูดไมค์มาครับพี่ แล้วก็ส่งออกมอนิเตอร์ พอมันได้ก็หมดเวลาแล้ว

มาถึงตอนโชว์ ออนมา โชคนี้นะที่ยังได้555 อันนี้ตื่นเต้นมาก เพราะว่าถ้าลำโพงไม่ใช่ L-acoustics คือจบแน่ เปิดมาเละ แต่นี่ยังเป็นเพลง เรียกว่าลำโพงดีก็เลยคล้าย ๆ กับโทนที่ทำเอาไว้ Gain อะไรโคตรเยอะเลยตอนนั้น เปิดเหมือนจะ Recording ดีที่ไม่ Feedback PA ก็บุญแล้ว และมอนิเตอร์ส่งน้อย มันก็ดังเพราะความเข้มข้นสูง เน้นค่อย ๆ ส่งพี่เขาได้ยินก็โอเคแล้ว ส่วน Scene ก็ใช้ Scene ที่เขา Cut กราฟฟิค Eq ให้แล้ว

ตอนที่ยืนมิกซ์อยู่ ด้วยความตอนที่เป็น Supply มาก่อน ตอนยืนมิกซ์ก็ปรับไปหน้าส่งมอนิเตอร์บ่อยมาก ไม่รู้ทำทำไม คือมันลนลานไปหมด เพราะเป็นงาน Music Festival ครั้งแรก มันไม่เหมือนกับตอนทำกับวงไทเดินเล่น ส่วนมากเจอมิกซ์อนาล็อกใหญ่ ๆ ตอนนั้นตามต่างจังหวัดยังไม่ค่อยมีมิกซ์ดิจิตอล ก็ทำ PA ไป มอนิเตอร์ก็บิด Aux ไป ไม่ได้ลนลานอะไร ส่วนใหญ่จะเป็นงานเลี้ยง งานผับ งานทั่วไป

แต่อันนี้ไม่ใช่ มีวงอื่นตื่นตาตื่นใจเต็มไปหมด งานนี้จึงเป็นงานที่ตื่นเต้นและงงที่สุดแล้ว คือทุกอย่างมันเร็วมาก แล้วเล่น 5 เพลง อะไรวะจบแล้ว เรียกว่าออนบอร์ดดิจิตอล ในงาน Music Festival ครั้งแรก หลักจากนั้นก็ยิงยาวเลย Wonderfruit, Big Mountain

แต่หลายงานโชคดีที่เจอเครื่อง Jss พี่เขาก็ถาม เคยใช้ไหมน้อง ก็ตอบว่าไม่เคยครับพี่ งั้นเดี๋ยวพี่ขึ้น Gain ให้ก่อน น้องก็ Balance ไป ตอนนั้นรอดเพราะบอร์ดมอนิเตอร์มีคนทำ และลำโพงก็เป็น L-acoustics ด้วยมันก็ดี คนสตูดิโอจะรู้ว่าอันนี้ไม่ยาก เหมือนมิกซ์ใน DAW ที่บ้านเลย ส่วนเขาจ่อเครื่องดนตรียังไง ก็ตามนั้น ทุกอย่างเร็วไปหมด โชดดีที่วงพี่ ๆ เขาได้เล่น Music Festival เยอะ เราก็ได้ Speed ตัวเอง เพื่อให้ตัวเองเหมาะกับเขา ช่วงความตื่นเต้นจัด ๆ จะอยู่กับตอนที่ทำ  YOUNG MAN AND THE SEA นี่แหละ เป็นวงที่ให้โอกาส

จุดเปลี่ยนที่ทำให้เลิกทำ Supply

พี่วินเริ่มห่างจากงาน Supply เพราะมีงาน Live Sound เยอะ เราก็ตาม ๆ ไปเป็น Technician จนก็ได้มาทำ YOUNG MAN AND THE SEA แล้วก็เริ่มไม่ค่อยว่าง เพราะพี่ ๆ YOUNG MAN AND THE SEA ก็มีเล่นคอนเสิร์ตบ่อย แล้วก็รู้สึกว่ามันท้าทายดี

ช่วงที่ทำ Supply พี่วินมาส่ง แล้วถามว่า “เฮ้ยมึงชอบเปล่าวะ ?” ก็ตอบไปว่าก็สนุกดีครับพี่ ก็ทำได้ แต่ก็ไม่ได้ชอบขนาดนั้น จนวันหนึ่งห่างไปก็มาคิดดู จริง ๆ วันนั้นมันก็สนุกดีนี่หว่า เลยตัดสินใจว่า ถ้ามีงาน Supply แล้วเกิดว่าง ก็จะไปละกัน อะไรอย่างงี้

เรื่องประทับใจ เกี่ยวกับการทำงาน ที่ไม่มีวันลืม

คอนเสิร์ต G19 งานที่ราชมังคลากีฬาสถาน เพราะว่าเป็นงานใหญ่มาก และคิดว่าตอนนั้นอายุน้อยที่สุดแล้ว ก่อนหน้าก็ทำงานมาพอสมควรแต่ไม่เยอะมาก ทีนี้พอได้ทำ เขาจะมีการซ้อมก่อนในสตูดิโอ ก็ตั้งกลอง ตั้ง system ของแต่ละวง เป็นตัว U เลย เราไม่รู้เพราะไปทีหลัง คือ Technician ไปกันก่อน วันนั้นเขานัด 8 โมงเช้า พอไปถึง Technician ก็เซ็ตกันเสร็จแล้ว

เดินเปิดผ่านประตูเล็กเข้าไป เหมือนเจออีกโลก ตื้นเต้นมาก และก็มีศิลปินทุกวง คือตอนเด็ก ม.1 – ม.2 เคยพูดกับเพื่อนไว้เสมอว่า อยากทำอะไรก็ได้ใน G”MM’ GRAMMY หมายถึงว่าเป็นยามก็ได้ เป็นใครก็ได้ ขอแค่ทำในตึกนั้น ตอนเปิดประตูเข้าไปก็โอ้โห เห็นหมดเลย ทุก ๆ อย่างเบื้องหลัง และเราก็อยู่ในตำแหน่งงานที่ได้ทำจริง ๆ ด้วย

วันนั้นจะเป็นการทำ Scene แบบคร่าว ๆ หลัก ๆ คือซ้อมคิวมากกว่า “โหวบอร์ดเต็มไปหมด” ตอนนั้นยังไม่ได้สนใจบอร์ดเลย ใช้แต่ Behringer x32 rack ที่นี้มีพี่ Line มาบอกว่า งานนี้ต้องใช้ Yamaha CL5 นะ เพราะบอร์ดที่ใช้ Ipad ควบคุมอย่างเดียว จะค่อนข้างไม่  Stable กับงานใหญ่ขนาดนี้ ส่วนพวกวงใหญ่ ๆ อย่าง Big Ass ที่เขามีบอร์ดของตัวเอง เขาจะมี Scene มาอยู่แล้ว ก็เหมือนมาเก็บคิวโชว์เอามากกว่า ว่าต้องโชว์ยังไง

ส่วนเราต้องมาทำ Scene ใหม่กับ CL5 ตื่นเต้นจัด มือสั่น วงเล่นมา เล่น ๆ เหมือนโชว์จริง แต่ว่ามันจะสลับกันไปเรื่อย ๆ ไม่รู้ ไม่สนก็ทำตาม Feeling นั่นแหละ วงเลือกเรามา ก็ทำตามจากที่วงเคยได้ยินเราทำมา ไม่คิดอะไรแล้ว ก็ทำออกมาให้โอเคที่สุด ให้มันเป็นวงครึ่งหนึ่ง และก็เป็นเราครึ่งหนึ่ง จนถึงวันจริงก็ไป Soundcheck

“โหดังขนาดนี้เลยเหรอ ?”  คืองานสเกลใหญ่ แล้วคุมยังไงวะเนี่ย คือวันที่ทำ Scene เขาน่าจะใช้ d&b J Series ข้างละ 3 หรือ 4 ไม่แน่ใจ เพื่อให้ฟังรู้คิว แต่เราเลือกที่จะทำในหู ตอนนั้นก็เข้าใจการทำในหูแล้วนะ คิดเผื่อไว้แล้ว คือมี Reference หลัก ไปถึงวันจริงจะได้แก้กราฟฟิค Eq นิดหน่อย แต่สุดท้ายก็ไม่ได้แก้เลย ลำโพงเสียงดีมาก เขาจูนมาดี พอไปถึงก็คิด มันใหญ่ มันดัง และจะต้องดังเท่าไรถึงจะดังพอ คือไม่รู้เรื่องเลย ไม่เคยทำอะไรแบบนี้ ก็ตื่นเต้น ตัวสั่นตลอด

พวกพี่ ๆ เขาทำกันมาแล้ว พวกพี่ผ่านกันมาเป็น 10 ปีแล้ว คือจัดการกับความตื่นเต้นได้แล้ว เลยสรุปว่าสิ่งที่ยังทำไม่ได้คือ เรายังไม่มีประสบการณ์เท่าเขา ยังจัดการความตื่นเต้นไม่ได้ ยิ่งมีความตื่นเต้นเท่าไร สติในการทำงานก็จะลดลงไปเรื่อย ๆ มันต่างกันที่ตรงนี้นี่เอง

ต่อมาก็เลยพยายามควบคุมสติ และทำของเราไป อย่าไปตื่นเต้นจนลนลาน สนุกกับมันไปเลย พอเปิดเพลงแรกมาแล้วโอเค “เหี้ยโล่ง55” ช่วงหลัง ๆ เผลอ Compress LR หนักไปหน่อย เสียงเลยอั้น ๆ แต่เอาน่าตอนนั้นเด็กที่สุดแล้วคือประมาณ 24 – 25 เอง

อยากให้ช่วยขยายความคำว่า ทำซาวด์ให้เป็นศิลปินครึ่งหนึ่ง เราครึ่งหนึ่ง

ย้อนกลับไปตอนเรียนมีวิชาหนึ่ง ชื่อวิชา Analyze คนที่สอนชื่ออาจารย์ตั้ม พูดชื่อได้เพราะรักอาจารย์มาก อาจารย์เรียนจบ Berkeley ที่อเมริกามา เกี่ยวกับ Music Production, Sound Engineer และอาจารย์ก็มิกซ์ให้หลาย ๆ วง วันหนึ่งอาจารย์ก็ถามว่า วงที่อาจารย์มิกซ์เนี่ย รู้ไหมว่าวงนี้เวลาเปลี่ยนท่อน ใช้อะไรบิ้ว ? ก็จะเปิดเพลงให้ฟัง นักเรียนก็ตอบกัน จนสุดท้ายก็ไม่มีใครตอบถูก แล้วก็เฉลยว่า ทุกท่อนจะใช้เครื่องสายในการบิ้ว เป็นเพลง Pop นี่แหละ

วิชานี้จะสอนโดยเอาเพลงมาเปิด และให้วิเคราะห์ อย่างเพลงนี้เบสเล่นแบบเอามือมาอุดสาย และก็เล่นให้เสียงใกล้เคียง Double bass ที่สุด ต้องเขียนชาร์ตของการได้ยินส่ง ว่าเบสอยู่ตรงนี้ กีต้าร์เขา Pan ไปทางไหน วิเคาระห์เสียง จัดมิติในการมิกซ์ประมาณนี้

เมื่อก่อนจะมิกซ์ไปเลย แล้วก็ไปเจอกับเพื่อนคนหนึ่ง เห้ยมันต้องมี Reference นะ มึงมิกซ์ไปเลยก็ออกทะเลกันพอดี พอได้เรียนวิชานี้ มันทำให้เห็นภาพก่อนว่า จะเอาอะไรไว้ตรงไหน ไม่ออกทะเลไปเรื่อย ซึ่งสำคัญมาก

กลับมาที่เวลาทำงาน เราก็ทำแบบนี้แหละ เรื่อง Quality ไม่สนใจเลย เพราะว่าอัดในยุคนั้น มันไม่เหมือนกันกับยุคนี้ แต่แบบเพลงเนื้อหามันดี ควรเติมตรงนี้ไหม แต่ระวังอย่าไปเติมเยอะ เติมให้มันเหมาะสม

วันนั้นได้ไปทำวงเปิด แล้ววงเปิดก็ขอทำด้วยนะ อยากมีประสบการณ์ ที่นี้เวลาขอมอนิเตอร์ก็มี Feedback เราก็ Cut เลย แต่จะให้มัน Feedback ก่อน จะได้รู้ว่าต้องจัดการย่านความถี่ไหน เพราะเป็นตอน Sound Check จะ Feedback ก็ไม่ใช่เรื่องแปลก เวลาจริงจะได้ไม่เกิด แล้วเป็นมิกซ์อนาล็อกด้วยยิ่งต้องเป๊ะ เจ้าของร้านเขาก็มอง ๆ เริ่มไม่โอเค ทีนี้ก็ Cut จนเสร็จคือไม่ Feedback ละ วงก็เล่นเพลงแล้วเราก็ทำไป

พอก่อนโชว์พี่เขาก็เดินมาบอก “เห้ยน้อง ไม่ต้องทำดีกว่า เดี๋ยวพี่ให้ Sound ร้านพี่ทำ” คืออันนั้นอะเคืองเลย ตกใจมาก อันนี้เลยเป็นเรื่องที่รู้สึกแย่ แต่ก็เรียนรู้ไว้ โตมาอย่าไปทำอะไรอย่างนั้น

ตอนนั้นจัดการกับอารมณ์ตัวเองอย่างไร

ตอนนั้นอยากดู Lomosonic อยู่แล้ว ต้องการเข้าไปคุยกับพี่เดียว มองในแง่ดีอย่างน้อยก็ได้บัตร Staff วะ ได้เข้าไปในงานก็โอเค

แต่สุดท้ายต้องมาจัดลำดับการทำงาน อันนี้สำคัญ อย่างไปงาน ตอนนั้นจดลงในโน๊ตมือถือเลยนะ ยังจำได้เลย ไปถึงงานต้องทำอะไรก่อน เป็นภาษาพูดเลย อย่างอันดับแรก สวัสดี Supply ก่อน อันดับต่อมาถึงบอร์ดต้องทำอะไร เคลีย Aux send อะไรแบบนี้ หลังจากวันนั้นสิ่งที่กลับมาทำคือ เช็คขั้นตอนให้มันถูกต้อง เพราะถ้าขั้นตอนมั่ว มันจะไม่เป็นมืออาชีพ คนก็จะมองว่า ไอ้เด็กนี่เป็นหรือเปล่าก็ไม่แปลก

สำหรับในมุมของเจ้าของร้าน หรือผู้จัดการร้านคนนั้น ก็ต้องกลับมาดูตัวเอง วันนั้นดูลนลานหรือเปล่า ดูมั่วหรือเปล่า ถ้าเป็นมันก็สมควรอยู่แหละ แต่ถ้าเป็นเราก็คงเจรจาดี ๆ น้องให้ซาวด์ร้านพี่ช่วยไหม ? อะไรแบบนี้ แต่วันนั้นก็แรงเกินไป

ขั้นตอนการทำงาน

เอาเป็นในกรณีไม่มีบอร์ด ก็จะโทรคุยก่อน Request ของที่จะใช้ พอถึงหน้างานก็ทักทาย และขอดูในสิ่งที่ Request ไปก่อนหน้า ช่อง Input พอไหม/Output ที่บอกไว้มีไหม คือจะดูที่มิกซ์ก่อน ค่อยไปดู Bandgear ว่าซัพพอร์ตวงได้ไหม ถ้าไม่ตอบสนองก็คุยเลย

ต่อมาก็จัดตำแหน่งอุปกรณ์ คุยกับ Technician จะให้ใครอยู่ตรงไหน และก็จูนกลอง โดยต้องคุยกับร้านก่อนว่า จะขอจัดการกลองหน่อยได้ไหม อาจจะมีจูนนิดหน่อยนะ ที่บอร์ดเช็ค Input/Output ว่ามาตรงไหม ส่วนใหญ่จะไม่ค่อยเปิด PA ก่อน จะทำในหู คือจะทำให้เสร็จเป็นอย่าง ๆ ไป พอ Input มาครบก็จะเริ่มทำโทนละ ทำคร่าว ๆ ให้พูดไมค์มา แล้วฟังในหูฟังว่าโทนประหลาดไหม กีต้าร์มา เบสมา กลองมาไปจนครบ

เสร็จแล้วค่อยมาเปิดเพลงเช็ค PA แบบว่า ซ้าย ขวา ตรงไหม โทน PA เป็นอย่างไร โดยเปิดเพลงที่ ไฟล์จูนด้วยหูตัวเองในทุก ๆ วัน เอาจริงอันนี้เป็นขึ้นตอน 0 คือสมมุติจะไปทำงาน ไม่ว่าวงไหนก็ตาม จะฟังเพลงที่ฟังเดิม ๆ กับหูฟัง หรือลำโพงที่เลือกมาอย่างดี

ยกตัวอย่าง วันนี้ทำที่เชียงใหม่ ตั้งแต่ขึ้นเครื่องบิน ยันลง จะฟังเพลงอยู่เพลงเดียว เพื่อให้จำโทนคร่าว ๆ ของเพลงให้ได้ เวลา Cut ลำโพง มันจะได้ไปในทาง Linear ย่านนี้ไม่ได้โดนเกินนะ ในเพลงที่ฟังมาย่านนี้ไม่ได้โดนนี่หว่า High มันไม่ได้ขนาดนี้นะ ก็ต้องวงเล็บก่อนว่าถ้าเป็นพวกลำโพงแบรนด์ ลำโพงที่จูนมาดี ทำย่านมาดี มันจะไม่ต้องไปทำอะไรขนาดนั้นเลย คือเปิดมา อย่างน้อยก็มีบ้างแหละที่ไม่โอเค แต่ว่ามันจะนิดเดียว ไม่ไช่ว่าจะ Cut ให้เหมือนในหูฟังเลย แต่ก็เอาไว้อ้างอิงว่า เออ มันก็ราว ๆ นี้แหละ

เราจะไม่ค่อยชอบเสียงพวกฉาบ เพราะมันกวน รู้สึกว่ามันไม่ไพเราะ คือฉาบมันไพเราะนะ แต่ถ้ามันเข้าไปในไมค์ร้อง มันจะไม่รู้เรื่อง เลยไม่ค่อยชอบ ยิ่งผับนี่เข้าแน่ ๆ เราเลยจะมี Low cut กับ High cut ไว้ทุกครั้งเลยใน Matrix คือมีไว้ก่อน ใช้ไม่ใช้ไม่รู้ แต่พร้อม On เมื่อมีปัญหา พอเดินไปเปิดฟัง PA โหววันนี้ High cut เลยละกัน555 และก็ลองประกบ ๆ เข้ามา ไหนลองพูดไมค์มาซิ อ๋อเป็นอย่างที่คิด

เคยเจอบาง PA บางชุด 4 kHz รุนแรงมาก แล้วพอ Cut 4 kHz ไปแค่ 2 dB ปรากฎว่าตรงนั้น 4 kHz หายไปเลย กรณีนี้ก็ต้องยอมปล่อยเอาไว้ พอโทน PA ได้ หรือไม่แย่มาก ก็ให้ Technician พูดไมค์ก่อน พอได้โทน PA คร่าว ๆ และได้โทนไมค์แล้ว ก็กลับไปทำเอียร์เลย เสร็จแล้วก็ให้เล่นรวมมา โดยที่จะทำในหูก่อน จนโอเค หรือพอใจเลยถ้ามีเวลา

ถ้าไม่มีเวลาก็จะทำ PA เลย ซึ่งผับทั่วไปจะมีเวลาให้ซาวด์บ่าย 3 ถึง 5 โมงอยู่แล้ว ก็รีบทำในหูก่อน ส่วนใหญ่จะเหลือเอฟเฟคเอาไว้ ใช้เอฟเฟคโรงงานไปก่อน เดี๋ยวค่อยมาปรับตอนศิลปินมาอีกที แต่ถ้าศิลปินมาก็จะเป็นเพลงท้าย ๆ แล้ว ค่อยมาทำ Reverb

ขั้นตอนในหู ก็จะมีทำโทน บาลานซ์ และก็ทำเอฟเฟคเป็นอย่างสุดท้าย พอได้สิ่งที่ต้องการแล้วก็เดินไปที่ PA แล้วก็เอา Matrix ขึ้น เราจะเป็นคนใช้ Matrix ทุกครั้ง แล้วก็มาตบ ๆ กราฟฟิค Eq อีกที เพราะเป็นแบรนด์รวม มันจะมีย่านที่มีเสียงสดเข้ามาในไมค์ แล้วกวน ท้ายสุดก็ดูความดัง

มีเคล็ดลับหนึ่งในการทำร้าน พอเช็ครวมได้แล้ว รู้สึกว่ามันดัง แต่ไม่รู้ว่าดังพอไหม ? ก็จะปิด DCA ทุกอย่าง แล้วก็ปล่อยให้นักร้อง ร้องไป แล้วก็ดัน Matrix ขึ้นไปเรื่อย ๆ เพราะงานร้านจะประเมินไม่ได้ บางทีคนสนุกจัด ๆ ก็ต้องเปิดดังมาก แล้วก็ไม่รู้ว่าปรกติซาวด์ร้านเขาเปิดไว้ที่เท่าไร จะดันร้องไปจนสุดเครื่องเลย อยากรู้ว่าเสียงกลาง แหลม มันดังได้แค่ไหน ถ้าเกิด Feedback ก็จะรู้ละ อย่างบวก 3 dB หอนแล้ววุ้ย ก็จะ Cut ตบนิดนึง แต่จะไม่ Cut เลยนะ เพื่อให้รู้ว่าปัญหามันอยู่ตรงนี้แหละ ถ้าตอนโชว์จะต้องขึ้นไปอีกบวก 3 dB จะได้กดได้ทัน เป็นเคล็ดลับหนึ่งที่จะทำเสมอในทุก ๆ ครั้ง

เสร็จแล้วก็เปิดดนตรีมา เห้ยแม่งดังชิบหายเลย แต่ว่าเราเจรจากับ Sound ร้านเสมอนะว่า เราเนี่ยคุยได้หมดเลย ดังเบาอะไรอย่างงี้พูดได้ ไม่ต้องห่วงเรื่อง System เพราะถ้ามันไม่พอ วงร้านก็คงไม่พออยู่แล้ว แต่ถ้าตอนเราคนอาจจะยืน Mid-High อาจจะหายไปบ้าง ก็แบบว่าขอเพิ่มนิดนึง แต่ถ้าดันไม่ได้ก็บอก คือคุยกันเรื่องความดังให้จบตั้งแต่ตอน Sound Check ถ้าดังไปสะกิดกันได้นะตอนโชว์ ขั้นตอนส่วนใหญ่จะประมาณนี้ อันนี้เป็นขั้นตอนที่ทำส่วนมาก ไม่เฉพาะ Paradox

การที่ต้องไปทำให้ศิลปินตามที่ต่าง ๆ อะไรคือสิ่งที่ยาก

สำหรับเราคือเอียร์ยากที่สุด บางที่สถานที่มันก้อง จะทำให้เขากังวลในการร้อง การเล่น คือก็เป็นคนขี้เป็นห่วง อยากให้เขาได้ยินในสิ่งที่โอเค จะได้เล่นกันอย่างมีความสุข

อย่าง PA ก็รู้อยู่แล้วว่ามันต้องเปลี่ยน ก็เลยไม่ได้เครียดอะไรขนาดนั้น สมมุติว่าย่านไม่ดีเลย เปิดเพลงก็ฟ้องอยู่แล้วว่า ไม่เหมือนลำโพงที่ Linear ทั่วไป โชคดีที่ได้เจอลำโพงดี ๆ อย่าง d&b, L-acoustic เลยจำได้ว่าโทนจริง ๆ จะต้องประมาณไหน การที่ต้องเจอ Pa 30 ที่ 30 วัน เลยไม่ใช่ปัญหา

แต่จะซีเรียสเรื่องเดียวคือ PA อยู่ข้างหลัง ก็จะพยายามเจรจา ให้เช่าเครื่องมาแล้ววางข้างหน้าได้ไหมครับ แต่บางร้านถ้าไม่ได้ก็ไม่เป็นไร พูดถึงการทัวร์เพราะตอนนี้ไปกับ Paradox ด้วยความที่วงเล่นกันสนุก เลยค่อนข้างดัง เพราะพี่ ๆ เขาเต็มที่กันทุกโชว์ ถ้า Pa อยู่ข้างหลัง จะทำให้ร้องทำยากกว่าเดิมหลายเท่า แต่บางที่ก็ได้ถ้ากลองไฟฟ้า อย่างเคยทำ Ink Waruntorn PA อยู่หลังก็จริง แต่กลองไฟฟ้า Noise มันก็น้อย ก็ไม่ต้องสู้กับ Noise จัดการกับ Feedback อย่างเดียว

แต่พอเป็นกลองจริง ฉาบเข้าไมค์ด้วย ก็เจอฮาร์มอนิกของฉาบทำให้ย่านความถี่เกิน ปรกติเวลาจะทำ Feedback ก็จะเอาไมค์ไปป้อง ๆ ปาก เพื่อให้ย่านความถี่เกิน มันจะได้ Feedback แต่เนี่ย ฉาบส่งย่านความถี่ที่มันเกินนั้นมาให้แล้ว เพื่อให้ Loop Feedback กันอีกรอบ มันก็จัดการยากกว่าเดิม เพราะฉะนั้น PA อยู่ข้างหน้าแหละดีแล้ว หรือข้าง ๆ ระนาบก็ได้ประมาณนั้น

แต่วงไม่เคยสั่งย้าย PA ซักครั้งเลยนะ วงบอกไว้ว่า เล่นยังไงก็ได้ แต่เราจะอธิบายกับพี่ ๆ ที่ร้าน คนที่จ้างอย่างจริงจังว่า มันยากมากเลยครับพี่ เช่าเถอะครับพี่ อะไรแบบนี้ ไม่ได้ก็ไม่เป็นไรครับ แต่ถ้าเป็นไปได้ก็จะดีมาก สมมุติพี่อยากได้ดังอีกมันก็ได้นะ คือเน้นเจรจา

เป้าหมายในอนาคต

ตอนนี้อยาก On The Road กับวงที่ไม่ได้ดังมากซักวงหนึ่งในอเมริกา แล้วเล่นเปลี่ยนรัฐไปเรื่อย ๆ อยู่เมืองนอกรถทัวจะเป็นรถบัสนอน แล้วก็จะมีพ่วงลาก System ของวงไปด้วย ก็อยากทำแบบนั้นแหละ

เราแค่อยาก On The Road ทำงานซักครั้ง แล้วก็ไม่ได้อยากไปที่อื่นด้วยนะ อยากไปแค่ อเมริกากับญี่ปุ่น ขอ 2 ประเทศนี้เท่านั้น เพราะสิ่งที่ชอบคือ On The Road แบบอเมริกา นั่งรถบัสแล้วไปเล่นใน Live House ใหญ่ ๆ  ของแต่ละหัวเมือง อย่าง House of blues texas, House of blues chicago ประมาณนี้

เราอะอยากแค่นั้นเลย แล้วก็แบบตายไป ขอได้ทำทัวร์ซักเดือน หรือ 3 เดือนกับวงไทยซักวง เป็นอะไรก็ได้ด้วยนะ ไม่ต้องเป็น Front Of House ก็ได้ เป็น Loading ได้หมดเลย ขอได้รู้ ได้เห็น ได้ทำ อยากอยู่กับคน Mindset ดี ๆ คือคนทุกที่ก็มีไม่โอเคแหละ แต่ว่า มันคงไม่มี Mindset แบบทำตาม ๆ กันมา โดยที่ไม่รู้ว่าเหตุผลคืออะไร ประเทศระดับนั้นเขาคงหาเหตุผลจากทุก ๆ อย่าง ไม่ใช่ก็ตู้นี้มันหันแบบนี้มาโดยตลอด ใครจะมาหัน… อะไรเแบบนี้ มันไม่ใช่แล้ว คือทุกอย่างมันเป็นฟิสิกซ์ เป็นวิทยาศาสตร์หมดแล้ว เลยอยากทำงานกับแบบนั้นมากกว่า

แต่ในบ้านเราก็พัฒนาขึ้นเยอะ ไม่เหมือนเมื่อก่อนที่แบบยาก เลยคิดไว้ว่าสุด ๆ ก็แค่นี้ ทำอะไรก็ได้ On The Road ส่วนญี่ปุ่นก็อยากทำงานกับเขา เป็นงานอาชีพอะไรก็ได้ที่อยู่ใน Production สำหรับเราถ้าอยากดู System  Music Festival ระดับโลกที่เหมือนอเมริกา ญี่ปุ่นใกล้เคียงและระยะทางใกล้ที่สุดแล้ว

เห็นต้ายเคยทำทั้ง Studio และ Live Sound ทั้ง 2 มีความแตกต่างกันอย่างไร

ถ้าในเชิงเทคนิค อย่างการ Miking การจูนกลอง สามารถใช้ร่วมกันได้ คิดว่าไม่ต่างกันมาก แต่อย่างแรกที่ต่าง คือ Gain เพราะ Gain ในงาน Recording ใช้เพื่อบันทึก บางอย่างมันไปให้สุดได้ อย่างเช่น สแนร์อัดไปจน Distortion เลยก็ได้ เพลง Rock มันต้องการอยู่แล้ว ในมุมคนที่มิกซ์เพลง Rock Metal ส่วนใหญ่เขาใส่เสียงแตกไปในสแนร์ด้วยซ้ำ ฝรั่งบางคนก็บิด Gain จน Distortion ไปเลย ซึ่งปรีแอมป์อนาล็อกทำได้อยู่แล้ว

เรื่อง Gain งาน Record ไม่มีข้อจำกัดเลย จะดีไซส์ยังไงก็ได้ แม้กระทั่งตั้งไมค์ Room ก็ตาม เพื่อทำให้กลองใหญ่ ตั้งได้ทั้งเป็น XY เทคนิคเยอะไปหมด แต่ใน Live Sound ต่างกันละ Gain ไม่ได้ขนาดนั้นแน่ ๆ ข้อจำกัดจะเยอะกว่า ซึ่งถ้าเร่ง Gain จะหมายถึงเร่ง Noise ในสถานที่ต่าง ๆ ขึ้นมาด้วย เพราะงาน Live Sound ไม่เหมือน Studio ที่มันเงียบ

ข้อจำกัดเรื่อง Feedback นักร้องบางคนใช้ไมค์ Condenser เสียงชัดมากในสตูดิโอ Gain ก็เร่งได้ แต่พอมา Live Sound ใช้ไมค์คอนแดนเซอร์ก็เข้าทุกอย่าง สถานที่เล็ก Noise ก็มาเยอะ ใน Live Sound ส่วนใหญ่แล้วในมุมมองเรานะ Close Miking มันทุกอย่าง ไม่เอา Room ไม่เอาอะไรทั้งนั้น แต่ว่าอยู่ที่วงด้วย อย่างวงที่ทำจะเล่นกันฉูดฉาด พวกพี่เขาเล่นไปเลยตามฟิว คือเล่นให้คนดูสนุก ต้องมาแก้ทางตรงนี้ อย่างใช้ Close Miking ลด Noise จะได้คุมได้ง่ายขึ้น และถ่ายทอดโดยไม่มีเสียง noise มารบกวน ความต่างคือข้อจำกัดของอะคูสติก

เคยคิดไหม วันหนึ่งไม่ได้ทำงานด้านนี้แล้ว อยากทำอะไร

อ๋อทำร้านอาหาร คือกะว่าจะทำธุกิจ และก็ทำให้มันได้ แต่ไม่รู้ว่าจะได้หรือเปล่า ตอนนี้ก็ทำ Mi-Ne Yakitori Bar เป็นของหุ้นส่วนหลายคน ทั้งต้าย, บอย, พี่เดียว, วุฒิ, พี่เต้ เยอะเลยหลายคน คือตั้งใจจะให้เป็นที่ ๆ คุยกันเหมือนสัมภาษณ์นี้แหละ แต่คุยกันทีละเยอะ ๆ และก็ยังดึงคนที่ไม่ได้เป็นหุ้นมาคุยอีก บางอย่างก็ได้มาจากการคุย 100% เลยก็มี แล้วก็ลองกลับมาทำ

ถ้ามีคนอยากทำงานแบบต้าย มีอะไรอยากแนะนำ

ต้องบอกก่อนว่า เราไม่กล้าเรียกตัวเองว่าเป็น Sound Engineer นะ อาจจะจบแค่ Mixing Engineer อะไรแบบนี้ ส่วน Sound Engineer ต้องเก่งมาก ๆ แบบว่ารู้ Time Alignment คือเป็น System Engineer ที่มิกซ์ได้ เรายังไม่กล้าบอกว่าเป็นอาชีพ Sound Engineer

แต่ถ้าอยากทำแบบเรา อยากมาทัวร์ อยากเป็นคนมิกซ์เสียง PA ก็ต้องเรียนรู้ระบบจัดการการทำงานก่อน อย่างถ้ามีพี่คนที่ชอบ ก็ลองขอไป Sound Check ด้วย แต่จะไม่ทำตัวเกะกะ อย่างพี่วินเราอยู่กับเขามาก่อน ก็คือขอเขาไปดู พี่พอดีอยากเห็นว่าเขาทำงานกันยังไง ไปดูและก็สังเกตุ 100% เลยนะ สังเกตุตั้งแต่รถตู้จอด Technician คนนี้ขึ้นไปดูเวทีก่อน แล้วก็จัดการเอาของวางยังไง คือไม่ได้ดูพี่เขามิกซ์อย่างเดียว แต่ให้ดูภาพรวมหมดเลย เพื่อให้เข้าใจว่างานที่อยากจะทำมันอย่างนี้นะ

วันหนึ่งได้ตำแหน่งนี้เมื่อไหร่ ก็ต้องทำแบบนั้นแหละ แต่ที่นี้เราเห็นมาแล้ว ย่อประสบการณ์มาแล้ว แทนที่จะเรียนรู้จากการลงมือทำเองทั้งหมด เพราะได้เฝ้ามอง และ analyze ไปด้วย มันจะย่อสิ่งนั้นเข้าไป ถ้าไม่เข้าใจในขั้นตอนไหน ก็ให้ไปถามคนที่ทำหน้าที่นี้ว่า อันนี้เรียกว่าอะไร จะได้ฝึกการจัดการ รู้ว่าถ้างานมาแบบนี้จะจัดการยังไง พอกลับบ้านมา จะต้องทำการบ้านด้วย อ่านหนังสือ เข้าใจ Gain เข้าใจ Miking ฝึกฝั่งเทคนิคควบคู่ไปด้วยกัน

ฝึกมิกซ์เสียงก็มิกซ์ไป ส่วนเข้าใจวงจรของการทำงานก็ต้องเข้าใจ ถ้าชอบและอยากทำอาชีพนี้ก็แค่นั้นเลย สุดท้ายก็เป็น Basic เหมือนเดิม ซื่อสัตย์ ขยัน อดทน 555 เรื่องนั้นอย่าไปยอม

เมื่อก่อนทำอิ้งก็เหนื่อย แบกบอร์ด แบกอะไรไป ฝนตก Taxi ไม่รับ ซึ่งเหนื่อยมาก แต่สุดท้ายก็คิดแบบ เราคงไปทำอย่างอื่นไม่ได้หรอก ก็คงหยุดอยู่แค่นี้แหละ แต่ว่าไม่เป็นไร ก็คงทำ Freelance ไปเรื่อย ๆ พี่เขาให้ทำก็ทำ คงเก็บความเป็นระเบียบนั้นไว้ ไปถึงงานแล้วจัดการกับสายยังไง จัดการกับผู้คนยังไง แต่เรื่องเทคนิคกลับบ้านมาต้องมาทำการบ้านเสมอ ๆ

เรื่องมิกซ์เสียงขั้นตอนแรก ควรเริ่มจากการบาลานซ์ก่อน เคยคุยกันกับพี่ ๆ น้อง ๆ ซาวด์หลาย ๆ คน ไม่ว่าเหตุผลอะไรก็ตาม ไม่ว่าเสียงจะเป็นยังไง สุดท้ายถ้าบาลานซ์ได้มันก็เป็นเพลง ทำให้เนียนไปเลย Compress , Eq อะไรไม่ต้องเลย บาลานซ์ก่อน เพราะถ้าบาลานซ์ได้ก็คือได้แล้วขั้นแรก

พอบาลานซ์ได้จะเริ่มเจอปัญหาละ อย่างย่านนี้มันโดด บาลานซ์ยังไงมันก็ไม่หาย นั่นแหละมึงต้อง Eq แต่ว่ามันไม่นิ่งเลยต้องบาลานซ์อยู่ตลอด มึงก็ Compress ไปเลย คือบาลานซ์มันจะทำให้เจอปัญหาหมดเลย ก็กลับไปที่พี่ ๆ ที่เขาทำงานมานานแล้วอย่าง 20 ปี Outboand ก็ไม่ได้มีทุกงาน ทำได้แค่ บาลานซ์ ก็ยังผ่านมาได้เลย เขาก็เก็บประสบการณ์ไปด้วยงานของเขา

สมัยก่อนบางทีไม่มีคน การที่จะมาทำซาวด์เนี่ย บางคนโดน จับพลัดจับผลู มาเป็นมือซาวด์ แล้วก็ฝึกไปเรื่อย ฝึกไปด้วยกันกับวงอะไรแบบเนี่ย ซึ่งสมัยนี้ไม่ใช่อย่างนั้นแล้ว คือต้องเป็นในระดับหนึ่ง เพื่อจะไปทำกับวงใหม่ ๆ ที่เกิดขึ้นมา ต้องเข้าใจพื้นฐาน ต้องฝึกอยู่ตลอด ฝึกบาลานซ์ เข้าใจอุปกรณ์ การที่ดูภาพรวมสำหรับเราจะเห็นหมดเลย อย่าง Technician ต่อรายเสร็จจะยกมือเรียกซาวด์ละ “พี่ครับเช็คไมค์ครับ” ซาวด์ก็ต้องทัน Technician โอเคพูดไมค์มา หรือเดี๋ยวขอเช็ค PA ก่อน Cut Feedback ก่อน จะได้เห็นขึ้นตอนการทำงานของคนเยอะไปหมดเลย อย่าง Technician ค่ายนี้กับ ซาวด์คนนี้ทำงานกันแบบนี้ คือนั่งดูตลอด ทุกงาน

เมื่อก่อนงานแบบ Music Festival ถ้าขอพี่วินเข้าไปได้ด้วย ระหว่างรอพี่วิน Sound Check เราก็จะดูวงอื่น Sound Check ไปด้วย อ่อซาวด์คนนี้มาถึง Cut PA ก่อนเลย เอาไมค์ Talk Back ที่อยู่ตรงบอร์ด Cut PA เลย แต่ Sound อีกคนจะรอ Tech พูด สังเกตุหมดเพื่อที่จะกรองมาเป็นวิธีของตัวเอง ว่าเราจะทำขึ้นตอนแบบไหนดี คือถ้าอยากเป็นเราต้องสังเกตุ และดูเยอะ ๆ จนวันหนึ่งเป็น Technician ที่ดีได้

ทีนี้ได้ฝึกมิกซ์ที่บ้านเพียงพอแล้ว เวลาอยากมิกซ์ข้างนอกก็ต้องไปหาร้านทำ เป็นซาวด์ร้าน การเป็นซาวด์ร้านนี่คือห้อง Lap ดี ๆ ถ้าสนิทกับเจ้าของร้านพอ  อย่างเราสนิท พี่ครับอย่างกลองจ่อทุกแชนแนลเลยหรือเปล่าพี่ คือก็เริ่มคุยไปเรื่อย เพื่อที่จะได้มิกซ์ทุกอย่าง แต่ก็ยังไปเป็น Technician อยู่

สุดท้ายต้องเริ่มจาก Technician ก่อน หรือเป็น Supply ก็ได้ เพื่อให้เข้าใจการทำงาน ทีนี้การฝึกบาลานซ์มา ได้ใช้กับของจริงแล้ว เจอข้อจำกัดอะไรแล้ว เห้ย Gain เยอะไป มัน Feedback ก็เริ่มได้เรียนรู้แล้ว ให้เป็นขั้นเป็นตอนไป จนสุดท้ายรู้สึกว่าทำร้านจนนิ่งแล้ว เอาอยู่หมด มาเหอะอะไรแบบนี้ เดี๋ยววันหนึ่งถ้าอยากทัวร์กับศิลปิน มันจะมีที่ให้ไปเอง เพราะว่าพร้อมแล้ว แต่มันจะท้อมาก ดูไร้สาระถ้าคนไม่เข้าใจ มานั่งดูไปทำไม แต่สำหรับเราคือสำคัญมาก มันคือการย่อประสบการณ์ได้เร็วมาก ๆ

ทุกวันนี้ อย่าง Two Door Cinema มาไทย ก็ขอพี่ ๆ เขาจนได้ไปนั่งดูวงฝรั่งซาวด์เช็ค ก็ทำเหมือนเดิม แต่เหมือนกรองอีกขั้นหนึ่งของการทัวร์แล้ว เลยได้รู้ขั้นตอน ฝรั่งทำไงก่อนวะอะไรแบบนี้ คือการเฝ้ามอง กลับมาทำการบ้าน ขยัน แล้วก็ต้องรอโอกาสอย่าท้อไปซะก่อน อย่างตอนทำอิ้ง ก็ถือบอร์ดไปทำ แล้วก็ฝนตก ไม่ได้สนว่าจะเป็นยังไง มันอาจจะเหนื่อย ดูไม่ดี ดูเละเทะ แล้วยังไงก็เราชอบมันนี่หว่า คือตอนนั้นเคยคิด กูไม่ทำแล้วไอ้เหี้ยแม่งวุ่นวาย มันก็มีน็อตหลุดกันได้ ทำไมมันลำบากจัง แต่เราก็ทำไปแหละ เราก็ชอบป่ะล่ะ ชอบก็ทำ คือถ้าวันนั้นคิดว่าจะไม่ทำก็จบไปแล้ว คงไปทำอย่างอื่นแล้ว เราไม่รู้ว่าจะเกิดอะไรในอนาคต สายโทรศัพท์นั้นจะโทรหาเมื่อไหร่ เราแค่ทำสิ่งที่เข้าใจ และทำตัวให้พร้อม

คิดยังไงกับการสัมภาษณ์ครั้งนี้

คิดว่าสำหรับผู้ที่สนใจงานด้านนี้ น่าจะคลำทางได้ง่ายขึ้น เพราะตอนยุคเราไม่มีให้ดูให้อ่าน กว่าจะมาเรียบเรียงว่า ถ้าเปิดเพลงมันไม่โอเค ยังไงเล่นสดมันก็ไม่มีทางดี เมื่อก่อนยังคงสู้อยู่ สุดท้ายมากลั่นกรองแล้ว เพลงเขามิกซ์กันมาเป็นเดือนเป็นปี เพื่อให้ออกมาดี แล้วพอเอามาเปิดได้เท่าเนี้ย สุดท้ายจะเล่นสดยังไงให้มันดี จริง ๆ มันอาจจะได้ แต่สำหรับเราเคยสู้มามันก็ยาก เพราะคลำไม่ถูก วิธีอาจจะไม่ต้องเหมือนทั้งหมด แต่ก็จะง่ายขึ้นเยอะสำหรับคนรุ่นใหม่ ๆ

ขอขอบคุณบทสัมภาษณ์ ต้าย เสฏฐวุฒิ สิงห์คาร (Setthawut Singkhan) Live Sound Engineer Paradox